Πολλοί γονείς αγωνίζονται καθημερινά για να θέσουν όρια, να τηρηθούν κανόνες, να υπάρξει πειθαρχία μέσα στο σπίτι. Και έχουν δίκιο: τα παιδιά χρειάζονται σταθερότητα, συνέπεια, σαφήνεια. Χρειάζονται κανόνες. Όμως υπάρχει μια λεπτή, κρίσιμη διαφορά ανάμεσα στο να λες σ’ ένα παιδί τι να κάνει και στο να το βοηθάς να μπορεί να το κάνει.
Δεν αρκεί να πούμε «μη φωνάζεις», «κάνε τα μαθήματά σου», «φάε σωστά», «μάζεψε τα παιχνίδια σου». Αυτό που πραγματικά έχει σημασία είναι να διδάξουμε πώς. Γιατί ο στόχος δεν είναι η συμμόρφωση – είναι η κατανόηση και η εσωτερική πειθαρχία.
Κανόνες χωρίς καθοδήγηση είναι απλώς εντολές
Ένα παιδί δεν γεννιέται με τη γνώση του τι σημαίνει να περιμένεις, να διαχειρίζεσαι ένα «όχι», να βάζεις προτεραιότητες ή να φέρεσαι με σεβασμό. Αυτά τα μαθαίνει σιγά σιγά – και τα μαθαίνει μέσα από εμάς.
Αν ο γονιός ή ο δάσκαλος περιορίζεται στο να θέτει έναν κανόνα και μετά απλώς να τιμωρεί όταν δεν τηρείται, τότε το παιδί μαθαίνει μόνο έναν μηχανισμό: αν δεν κάνω αυτό, θα υπάρξει συνέπεια. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει προσωρινά, αλλά δεν έχει καμία εκπαιδευτική αξία από μόνο του.
Το ζητούμενο είναι να μπούμε στη διαδικασία να εξηγήσουμε στο παιδί:
- Γιατί είναι σημαντικό να υπάρχει ο κανόνας
- Πώς μπορεί να τον ακολουθήσει
- Και τι μπορεί να κάνει όταν δυσκολεύεται
Δεν έχει κανένα νόημα να πούμε σε ένα παιδί «συγκεντρώσου» χωρίς να του δείξουμε πώς. Ίσως χρειάζεται ένα ήσυχο περιβάλλον. Ίσως να βάλουμε έναν χρονοδιακόπτη. Ίσως να κάνουμε μικρά διαλείμματα ανά 15 λεπτά. Όλα αυτά είναι «μαθησιακές γέφυρες» που διδάσκουν ένα παιδί πώς να κάνει κάτι, όχι μόνο τι πρέπει να κάνει.
Η πειθαρχία χτίζεται με εμπιστοσύνη, όχι με έλεγχο
Τα παιδιά είναι από τη φύση τους αυθόρμητα, παρορμητικά και γεμάτα περιέργεια. Δεν θα ακολουθήσουν κανόνες επειδή απλώς τους είπαμε να το κάνουν. Θα τους ακολουθήσουν όταν νιώσουν ασφάλεια, όταν τους έχουμε συνδέσει τους κανόνες με αξίες, όταν έχουν ρόλο και φωνή μέσα στο πλαίσιο που χτίζουμε.
Πίσω από κάθε πραγματική αλλαγή στη συμπεριφορά υπάρχει σχέση. Όταν ένα παιδί ξέρει ότι δεν το μειώνουμε όταν κάνει λάθος, ότι θα το βοηθήσουμε να καταλάβει και να προσπαθήσει ξανά, ότι είμαστε δίπλα του κι όχι απέναντί του — τότε ναι, μπορεί να μάθει να αυτορρυθμίζεται.
Η ενσυναίσθηση δεν καταργεί την οριοθέτηση. Την κάνει αποτελεσματική.
Δεν εκπαιδεύουμε ρομπότ, καλλιεργούμε χαρακτήρες
Ας μη φοβόμαστε να σταθούμε δίπλα στα παιδιά μας όταν παλεύουν να κατακτήσουν κάτι δύσκολο: την υπομονή, τη συνεργασία, την αυτοσυγκράτηση. Ας αναγνωρίσουμε ότι η επιμονή να μάθουμε πώς να μαθαίνουμε είναι από μόνη της μια πράξη φροντίδας.
Μπορούμε να ενισχύουμε κάθε μικρό βήμα που κάνουν. Να λέμε:
- «Μου άρεσε που προσπάθησες να περιμένεις τη σειρά σου»
- «Είδες που βοήθησε να βάλουμε χρονόμετρο;»
- «Ήταν δύσκολο να μη νευριάσεις, αλλά τα κατάφερες καλύτερα σήμερα»
Με αυτόν τον τρόπο, δεν τιθασεύουμε τη συμπεριφορά – καλλιεργούμε τον χαρακτήρα. Και τα παιδιά που έχουν μάθει πώς να σκέφτονται, πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, πώς να βρίσκουν εναλλακτικές όταν δυσκολεύονται… είναι παιδιά που δεν χρειάζονται μόνο κανόνες – γιατί έχουν μάθει πώς να τους ακολουθούν.
ΠΗΓΗ: MAMA365.GR