Η κατάθλιψη επηρεάζει περισσότερους από 280 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και η κοινωνική υποστήριξη αναφέρεται συχνά ως βασικό μέσο προστασίας έναντι των επιπτώσεών της.
Αλλά αυτή η υποστήριξη πρέπει να είναι μια ρομαντική σχέση ή θα μπορούσε η φιλία να προσφέρει ακόμη μεγαλύτερη προστασία; Μια νέα μελέτη αμφισβητεί την μακροχρόνια υπόθεση ότι το να είσαι σε μια ρομαντική σχέση προστατεύει από την κατάθλιψη. Παραδόξως, ανακάλυψε ότι ορισμένα άγαμα άτομα έπαθαν μεγαλύτερη κατάθλιψη μετά τη σύναψη ρομαντικών σχέσεων.
Αυτό το άρθρο αναλύει τα ευρήματα της μελέτης, αποκαλύπτει τις απόψεις των ειδικών και εξηγεί τους ψυχολογικούς μηχανισμούς πίσω από τον τρόπο με τον οποίο διαφορετικοί τύποι κοινωνικών δεσμών επηρεάζουν την ψυχική υγεία.
Οι ρομαντικές σχέσεις μειώνουν την κατάθλιψη στους ελεύθερους;
Όχι πάντα. Η τελευταία μελέτη διαπίστωσε ότι μερικοί άγαμοι άνθρωποι εμφανίζουν αυξημένα συμπτώματα κατάθλιψης αφότου εμπλακούν σε ρομαντική σχέση.
Σε αντίθεση με την περί του αντιθέτου δημοφιλή πεποίθηση, η είσοδος σε μια ρομαντική σχέση δεν εγγυάται βελτιωμένη ψυχική υγεία. Σύμφωνα με την μελέτη, οι συμμετέχοντες που είχαν προηγουμένως ευδοκιμήσει όντας χωρίς ταίρι στη ζωή εμφάνισαν αξιοσημείωτη αύξηση στα συμπτώματα κατάθλιψης μετά τη σύζευξη. Αυτό υποδηλώνει ότι:
- Το άγχος των σχέσεων ή/και οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες μπορεί να υπερτερούν των συναισθηματικών κερδών
- Ο ανύπαντρος βίος ταιριάζει καλύτερα σε μερικά άτομα
- Το είδος και η ποιότητα της σχέσης -και όχι η απλή παρουσία της- καθορίζουν τον αντίκτυπό της
Η ψυχολόγος δρ. Bella DePaulo εξηγεί ότι «το να γεμίζει κανείς την μοναχική ζωή με ισχυρές φιλίες μπορεί να είναι πιο προστατευτικό από το να επιβάλλει ρομαντισμό για χάρη των κοινωνικών κανόνων».
Γιατί μπορεί η φιλία να προσφέρει ισχυρότερη προστασία κατά της κατάθλιψης από μια σχέση;
Οι φιλίες είναι συχνά πιο σταθερές, λιγότερο απαιτητικές και βασίζονται στη συναισθηματική αμοιβαιότητα, καθιστώντας τις ένα ισχυρό προστατευτικό μέσο κατά της κατάθλιψης.
Σε αντίθεση με τις ρομαντικές σχέσεις, οι φιλίες τείνουν να είναι:
- Πιο ανθεκτικές σε όλα τα στάδια της ζωής
- Λιγότερο πιθανό να περιλαμβάνουν αντιπαραθέσεις εξουσίας ή συναισθηματική αστάθεια
- Εθελοντικές και αμοιβαίες σε συναισθηματική επένδυση
- Υποστηρίζονται από ευρύτερα κοινωνικά δίκτυα
Η φιλία επιτρέπει επίσης πιο συνεπή επικύρωση και παρουσία, χωρίς την πίεση της αποκλειστικότητας ή της συνεξάρτησης. Όταν ερωτήθηκαν, άτομα με ισχυρά δίκτυα φιλίας ανέφεραν:
- Υψηλότερα επίπεδα συναισθηματικής ανθεκτικότητας
- Μεγαλύτερη αντιληπτή κοινωνική υποστήριξη
- Χαμηλότερο βαθμό μοναξιάς, ακόμη και σε σύγκριση με εκείνους που βρίσκονται σε σχέσεις
Ποιοι ψυχολογικοί μηχανισμοί εμπλέκονται σε αυτές τις διαφορές;
Οι ρομαντικές και οι πλατωνικές σχέσεις ενεργοποιούν διαφορετικά συναισθηματικά συστήματα, το καθένα με ξεχωριστές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία.
Η ρομαντική προσκόλληση συχνά περιλαμβάνει βαθύτερη συναισθηματική εμπλοκή, η οποία μπορεί να:
- Αυξήσει τη συναισθηματική αντιδραστικότητα
- Ενεργοποιήσει το άγχος σχετικά με την ασφάλεια προσκόλλησης
- Φέρει σύνθετες συγκρούσεις που περιλαμβάνουν δέσμευση, εμπιστοσύνη και ευαλωτότητα
Αντίθετα, οι πλατωνικές φιλίες ενεργοποιούν τη συγγενική σύνδεση, η οποία εστιάζει σε:
- Συναισθηματική επικύρωση
- Προβλέψιμη υποστήριξη
- Κοινή απόλαυση χωρίς μακροχρόνια πίεση
Όταν η ποιότητα της φιλίας είναι υψηλή, μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης, ενισχύει τη δραστηριότητα της ντοπαμίνης και τη συναισθηματική ρύθμιση. Όλα αυτά είναι κρίσιμα για την προστασία του εγκεφάλου έναντι των καταθλιπτικών μοτίβων.
Το να είσαι εκτός σχέσης είναι καλύτερο για την ψυχική υγεία από το να είσαι σε σχέση;
Όχι εγγενώς, αλλά για κάποιους, ναι. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η ευθυγράμμιση με την προσωπικότητα, τις ανάγκες και το σύστημα υποστήριξης κάποιου.
Αν και οι ρομαντικές σχέσεις μπορεί να είναι ευεργετικές για πολλούς, δεν είναι καθολικά προστατευτικές.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν τον αντίκτυπό τους είναι:
- Ποιότητα σχέσης, όχι κατάσταση
- Συμβατότητα και κοινές αξίες
- Προϋπάρχουσες καταστάσεις ψυχικής υγείας
- Ανθεκτικότητα και αυτονομία στην πλοήγηση των κοινωνικών προσδοκιών
Για άτομα που ευδοκιμούν στην ανεξαρτησία και διατηρούν στενές φιλίες, το να μείνουν ελεύθεροι μπορεί να προσφέρει:
- Περισσότερη προσωπική ελευθερία και λιγότερη συναισθηματική πίεση
- Αυξημένο χρόνο και ενέργεια για τη δημιουργία διαφορετικών κοινωνικών δεσμών
- Υψηλότερη αυτό-αποδοχή και ψυχολογική ευεξία
Συχνές Ερωτήσεις
Είναι πιο συχνή η μοναξιά στους ελεύθερους;
Όχι απαραίτητα. Πολλοί άγαμοι άνθρωποι με ισχυρές φιλίες αναφέρουν υψηλή κοινωνική ικανοποίηση. Η μοναξιά εξαρτάται περισσότερο από την αντιληπτή σύνδεση παρά από την κατάσταση της σχέσης.
Μπορούν οι ρομαντικές σχέσεις να επιδεινώσουν την ψυχική υγεία;
Ναι. Εάν η σχέση σε «στραγγαλλίζει» συναισθηματικά, είναι ελεγκτική ή άνιση, μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερο στρες και συμπτώματα κατάθλιψης.
Γιατί η φιλία συχνά παραβλέπεται στις έρευνες ψυχικής υγείας;
Οι ρομαντικές σχέσεις έχουν από καιρό λάβει προτεραιότητα στην ψυχολογική έρευνα λόγω της κοινωνικής εστίασης. Ωστόσο, αυξανόμενα στοιχεία υπογραμμίζουν τώρα τον μοναδικό ρόλο της φιλίας στη συναισθηματική ανθεκτικότητα.
Είναι οι άνθρωποι πιο ευτυχισμένοι όταν είναι ελεύθεροι ή σε σχέση;
Εξαρτάται. Η ευτυχία συνδέεται με την αυτονομία, την ικανοποίηση από τη ζωή και την υποστήριξη, όχι μόνο με την κατάσταση της σχέσης. Τόσο τα ελεύθερα όσο και τα σε σχέση άτομα μπορούν να ζήσουν ευτυχισμένα υπό τις κατάλληλες συνθήκες.
Πρέπει να αποφεύγουν οι ελεύθεροι να βγαίνουν ραντεβού για να αποτρέψουν την κατάθλιψη;
Όχι απαραίτητα. Αλλά θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε ουσιαστικές, χαμηλού στρες συνδέσεις -ρομαντικές ή πλατωνικές- και να αναγνωρίσουν ότι η ευτυχία δεν απαιτεί ρομαντική σύζευξη.
Σύνοψη
Η υπόθεση ότι μια σχέση γίνεται η απόλυτη ασπίδα κατά της κατάθλιψης αναδιαμορφώνεται από νέα στοιχεία. Για πολλούς, οι βαθιές φιλίες μπορεί να προσφέρουν πιο σταθερή συναισθηματική προστασία από τις ρομαντικές σχέσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο ρομαντισμός είναι επιβλαβής, αλλά υπογραμμίζει την ανάγκη να κοιτάξουμε πέρα από την κατάσταση της σχέσης και να επικεντρωθούμε στην ποιότητα και την εφαρμογή των κοινωνικών μας σχέσεων.
ΠΗΓΗ: ONMED.GR